Hannah Ahrendt

Door Lida Jagersma            

hannah arendt

In mijn zoektocht door het leven bleef ik even stilstaan bij het denkwerk van Hannah Arendt. Hannah Arendt leefde van 1906 – 1975 en was een leerling en ook minnares van de filosoof Heidecker.

Zij maakt een onderscheid tussen “doen” en “denken”. Het goede leven speelt zich voornamelijk af in ons denken. In ons denken willen, en doen wij het goede.
In het doen, in het handelen, onderscheiden wij ons als mensen. Hierdoor laten wij zien dat wij individuen zijn. Ons handelen speelt zich af in ons privé leven en in het publieke domein. Beiden zijn belangrijk voor de maatschappij.

Ons privé leven, leven wij naar eigen inzicht, en in een kleine of grotere kring van familie en vrienden veroveren wij onze plek. Hier moet het kloppen! In het privé domein willen wij ons prettig voelen en moeten wij onszelf kunnen laten zien zoals wij zijn. Met een beetje geluk, en soms ook door hier hard aan te werken, lukt het ons een leven op te bouwen, waarbij er ook ruimte is voor het publieke domein.

Het publieke domein is van belang voor de maatschappij. In ons optreden in het publieke domein zoeken wij anderen. Ieder individu zoekt mensen die hem/haar kunnen helpen een doel te verwezenlijken. Wat wij ook kiezen als doel, van te voren staat vast dat de uitkomst ongewis is. Je doet het samen met mensen en je kunt niet van te voren bekijken of iets haalbaar is of niet. Menszijn, betekent het risico willen lopen dat het mis gaat. In onze dagelijkse taal zeggen wij graag: als je niets doet maak je ook geen fouten. Bovendien is het zinloos om te zeggen: als ik het zus of zo gedaan had, dan…. Handelen en iets doen, kan alleen op enig moment. Of het nu goed of minder goed uitpakt, dat risico moet je willen lopen.
Zo heeft ieder mens de kans iets nieuws tot stand te brengen.

Hannah Arendt verwoordt, dat in ieder moment van keuze, een weg is naar het goede of een weg naar het kwade. Omdat dit voor alle mensen geldt, beseffen wij maar al te goed dat we vaak ook voor het verkeerde kunnen kiezen. Onze keuze kan óók verkeerd uitpakken. Als het goed uitpakt, hoor je niets en kan je verder. De foute keuzes kom je weer tegen. De ander, of de omstandigheden die daaruit volgen, wijzen je erop dat er een verkeerde keuze is gemaakt.

Laat je niet lam leggen door de angst verkeerde keuzes te maken. Rondtollen in je eigen denken geeft geen groei. Blijf bij de werkelijkheid. De werkelijkheid van alle dag waarin we verder moeten. Vertrouw op de ander, die datzelfde gevoel heeft, en leeft in dezelfde werkelijkheid, en die óók weet wat het is verkeerde keuzes te maken. Vertrouw dan op de menselijkheid in ons allen en vertrouw op begrip en vergeving.

Het is moeilijk om in een kort openingswoord weer te geven wat het gedachtegoed van een bijzonder mens als Hannah Arendt is. Misschien zijn deze woorden een aanmoediging tot verdieping en om eens meer van haar te lezen.

 

24 maart 2009 / Lja
Gedachten uit:Vita Activa / Handelen / Het kwaad in het netwerk van menselijke betrekkingen