door Liesbet Geijlvoet
Barmhartige Vader,
Schepper van alles wat leeft,
Gij hebt ons in het leven geroepen
opdat wij leven zouden vinden in overvloed.
Daarom bidden wij U:
vernieuw ons hart,
en sterk in ons het vertrouwen
dat ons leven betekenis heeft,
dat Gij uw schepping nooit los laat.
Kom onze onmacht te hulp,
om mee zorg te dragen voor uw schepping,
om mee te bouwen
aan een nieuwe hemel en een nieuwe aarde
zoals Gij die hebt voorzien.
Gij die liefde zijt,
in de eeuwen der eeuwen.
Leven in overvloed
In de pelgrimage van gerechtigheid en vrede van de Wereldraad van Kerken worden verschillende vredesthema’s genoemd. Vrede in de gemeenschap, vrede tussen de volkeren, vrede op de economische markt en vrede met de schepping.
Ik wist zelf niet dat 1 september de dag van het gebed voor de zorg voor de schepping is. Het kwam via de mailings van de Raad van Kerken mijn huis en mijn bewustzijn binnen.
De scheppingsperiode omspant de periode van 1 september tot 4 oktober, de feestdag van Franciscus van Assisi. Het is een begrip dat tot ons is gekomen via de Orthodoxe Kerk en de Wereldraad van Kerken. In de Orthodoxe Kerk is 1 september de start van het kerkelijk jaar en leest men in de liturgie voor uit Genesis. In 1989 riep patriarch Dimitrios 1 september ook uit tot Dag van gebed voor het milieu. De Wereldraad van Kerken nam dit initiatief in 1997 over en stelde voor om een scheppingsperiode in te stellen. In 2016 besluit Paus Franciscus zich aan te sluiten bij dit initiatief. Hij zei: ‘Deze dag wil de individuele gelovige en de geloofsgemeenschappen de kans bieden om’, zoals de paus het verwoordt, ‘aandacht te hebben zowel voor Gods schepping als voor armen en misdeelden, mensen die verlaten werden en naar wie niemand omziet’.
We roepen wereldwijd allerlei dagen uit tot speciale dag voor een speciale doelgroep of gedachte. En veel van deze dagen komen en gaan zonder dat wij het hebben opgemerkt. Hoogstens een grotere aandacht in de media rondom een bepaald thema.
Maar de zorg voor de schepping zou om verschillende redenen niet aan onze aandacht voorbij mogen gaan. Wij zijn immers deel van deze schepping: de aarde en de zee en al wat en wie daarin is. Als het met de wereld niet goed gaat, dan gaat het met ons ook niet goed. We hebben dan geen huis meer om veilig in te wonen en we hebben dan geen winkel om onze boodschappen in te halen. We hebben dan geen lucht meer om te ademen. We zijn verbonden met de wereld en al het leven dat daar in alle overvloed op en in leeft.
In het afgedrukte gebed wordt de wens uitgesproken om mee te bouwen aan ‘een nieuwe hemel en een nieuwe aarde’. Maar we weten maar al te goed dat het dan gaat om ‘als nieuw’, want een vervanger hebben we niet.
We zouden wel met nieuwe ogen kunnen kijken naar de hemel en de aarde. En ons opnieuw verwonderen over dit complexe systeem. Als je dan kijkt naar de wereld en bedenkt al de dingen die de schepping bedreigen, dan vraag je je af waarom we de urgentie niet sterker voelen.
Paus Franciscus noemt de vrede met de schepping en de zorg om de armen in één adem. Het is niet verwonderlijk dat we deze twee samen denken. Hoewel de mens in al zijn groten getale een te grote druk legt op de aardbol, is de miskenning van de medemens en de gemakzuchtige overconsumptie van de mensen die meer middelen tot hun beschikking hebben, bijna evenredig aan elkaar.
Deze overvloed wordt uiteraard niet bedoeld in het gebed!
Gij hebt ons in het leven geroepen
opdat wij leven zouden vinden in overvloed.
Leven in overvloed. De zin staat in Johannes 10. ‘De goede herder is gekomen om leven te geven in al zijn volheid’. De overvloed die we als mens aangereikt krijgen, is immers niet alleen maar materieel. Het gaat om het gevoel, de wetenschap, van de mogelijkheid van het genoeg, de verzadiging. Of de overvloed van wat leven geeft aan verwondering en liefde, zegening en liefde, om maar eens wat te noemen.
In schril contrast staat daarmee de armoede waarin zoveel mensen leven. In schril contrast staat de kaalslag van de oerwouden voor grootschalige plantages.
De maand september begint met een gebed voor de zorg voor de schepping. En loopt dan over in de week die in het teken staat van vrede. Maar vrede tussen mensen en eerlijke verdeling van onze hulpbronnen kunnen niet los staan van de zorg voor de schepping.
Daarom dat de vrede met de schepping onlosmakelijk verbonden is met onze gebeden voor wereldvrede.
God, Schepper, Gij hebt ons de aarde geschonken,
dit huis dat wij delen met alle mensen.
Vervul ons met uw vrede,
zodat wij gaan leven als broeders en zusters.